Κτιστή επιτυχία

Δεν χρειάζεται και πολλή αναζήτηση. Κοίτα γύρω σου. Παντού συναντάς την κοινωνία της επιτυχίας, την κοινωνία του κατορθώματος. Εμείς οι άνθρωποι φτιάξαμε μικρές και μεγάλες συμβάσεις, τις οποίες ονομάσαμε “επιτυχία” και τις αφήσαμε να κυριαρχήσουν μέσα στην ζωή μας. Τις αφήσαμε να μας καθορίσουν, να μας προσδιορίσουν. Είμαστε τελικά η κοινωνία της επιτυχίας. Αυτήν κυνηγούμε, αυτήν επιδιώκουμε.

Ποιος, όμως, μπορεί να την ορίσει; Από τι καθορίζεται; Πόσο πλασματική είναι άραγε;

Όσο και αν αναλογιζόμαστε πόσο ψευδαισθησιακή είναι, πόσο παροδική, πόσο κτιστή, πόσο μικρή απέναντι στα αβυσσαλέα χάσματα της ανθρώπινης ψυχής, εμείς επιμένουμε εμμονικά στην ικανοποίησή της. Αυτή είναι εν τέλει η ναρκισσιστική μας ευτυχία. Η τρανή επιβεβαίωση του εγώ μας, η απόδειξη της ύπαρξης του μικρόκοσμού μας.

Αυτό που συμβαίνει βαθιά μέσα μας εκφαίνεται σε κάθε πτυχή του βίου μας.

Στις σχέσεις μας, στην οικογένεια, στην επαγγελματική μας πορεία, μα προπάντων στην πορεία της σχέσης μας με τον Θεό. Η πνευματική μας ζωή είναι συχνά η επιδίωξη ενός κατορθώματος, μιας μικρής ή μεγάλης επιτυχίας. Ο πνευματικός μας βίος κλείνεται τότε σε μια ατομική διαδικασία επίτευξης κάποιων εντολών, κάποιων καθηκόντων. Μια νηστεία, μια προσευχή, μια υποχώρηση, μια ταπείνωση. Χωρίς κοινοτική συνείδηση, χωρίς συνάντηση προσωπική, χωρίς ύπαρξη ερωτισμού, αλλά ως ένα κατόρθωμα, ως κάτι που κατάφερα και για το οποίο περιμένω ανταπόδοση.

Πόσο δέσμιος της ναρκισσιστικής μου εικόνας είμαι; Πόσο εγκλωβισμένος στην ανάγκη μου να καταξιωθώ;

Ίσως αυτός είναι και ο μεγαλύτερος πειρασμός. Η καταξίωση, η αναγνώριση από ένα ανθρώπινο σύστημα μιας συμβατικής κοινωνικής ηθικής. Η αναγνώριση μου ως σημαντικού μέλους αυτού του κοινωνικού συστήματος, η αποδοχή μου ως επιτυχημένου, ως κερδισμένου. Εμείς οι άνθρωποι φτιάχνουμε «πνευματικούς πατέρες», φτιάχνουμε πνευματικούς οδοδείκτες με κριτήρια διαφορετικά από αυτά του Θεού. Περιμένουμε φανταχτερές λύσεις, μεταφυσικά κατορθώματα, εντυπωσιακές παρουσίες μετρημένες και συμβατές σε κάποια όρια που έχουν χαραχτεί από πριν.

Η πνευματική πορεία, όμως, μέσα στην ορθόδοξη πατερική και νηπτική παράδοση προϋποθέτει μια σκληρή πραγματικότητα.

Προϋποθέτει την αποδοχή της ήττας. Την βαθιά απόφαση μιας ηττημένης συνείδησης. Μιας συνείδησης που έχει βιώσει την υπαρκτική αποτυχία της απώλειας. Μιας συνείδησης που κάθε μέρα νιώθει όλο και πιο βαθιά, όλο και πιο ειλικρινά ότι χωρίς τον Θεό δεν μπορεί να ζήσει, δεν έχει νόημα να ζήσει. Το βίωμα της αποτυχίας είναι η αρχή μιας συνάντησης, η απαρχή μιας εσωτερικής κατανόησης ότι αλήθεια και ζωή σημαίνει να διαλέγεσαι μαζί Του. Τα υπόλοιπα ανήκουν στα όρια του ψεύδους, στα όρια ενός ασύστολου και επικίνδυνου ψέματος.

Η κτιστή επιτυχία μοιάζει με παρηγοριά στον άρρωστο.

Η επιτυχία που πλάθουν τα ανθρώπινα μέτρα, που ορίζουν οι ανθρώπινοι κανόνες, μοιάζει με τον ρόγχο ενός μελλοθάνατου. Οι γιορτές και τα πανηγύρια που επιβεβαιώνουν αυτήν την κλειστή και ατελέσφορη πνευματικότητα είναι οι εντατικές που φιλοξενούν αυτόν τον αναμένοντα θάνατο. Ελπίζουμε πάντα στην παρέμβασή Του, πάντα στην νίκη του θανάτου. Ας ανοίξουμε, όμως, το παράθυρο…

Ι.Κ. Νικηφόρου