Ο τόπος και οι χοροί του: «Χατζηχρήστος»

Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΟΥ
Ένα οδοιπορικό στην ελληνική παράδοση

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ: ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΣ

Χορός που συνδυάζει την δωρικότητα και τη λιτότητα του συρτού με την λεβεντιά του τσάμικου. Είναι μεικτός, αφού χωρίζεται σε δύο μέρη, όπου στο πρώτο χορεύεται συρτός και στο δεύτερο τσάμικος, ενώ προέρχεται από την περιοχή των Μεγάρων.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Όπως γνωρίζουμε τα Μέγαρα αποτελούν μία πανάρχαια ελληνική πόλη, που «συνορεύει» με την πόλη της Αθήνας και βρίσκεται κοντά σε μία ακόμα ιστορική πόλη, την Κόρινθο. Αναμφίβολα, η γεωγραφική θέση τους αποτέλεσε θέση «κλειδί», καθώς και το ήπιο κλίμα της περιοχής, μιας και βρίσκεται κοντά στη θάλασσα. Όλα αυτά συνετέλεσαν στην ανάπτυξη του εμπορίου, της γλώσσας, των εθίμων και γενικά στην ανάπτυξη του πολιτισμού τους. Έτσι, δεν είναι τυχαίο πως έχουν δική τους αυτοτελή μουσικοχορευτική παράδοση, με πολλούς παραδοσιακούς χορούς, μεταξύ των οποίων και ο λεγόμενος «Χατζηχρήστος» ή Λεπενιώτης». Η ονομασία «Λεπενιώτης», σύμφωνα με κάποιους μελετητές, σχετίζεται με τον Κώστα Λεπενιώτη, ονομαστό κλέφτη σαρακατσάνικης καταγωγής, ο οποίος έδρασε την προεπαναστατική περίοδο και ήταν αδερφός του λαοπρόβλητου και πολυτραγουδισμένου Κατσαντώνη. Έδρασε μαζί με τον αδερφό του και μετά το θάνατο του Κατσαντώνη ανέλαβε μέχρι και το θάνατο του την ηγεσία της κλέφτικης ομάδας, δραστηριοποιούμενος στην περιοχή των Αγράφων, στην Αιτωλοακαρνανία. Λόγω της ανδρείας του, η δημοτική παράδοση εμπνεύστηκε πολλά τραγούδια. Γενικότερα, έχουν πολύ ενδιαφέρον οι μεγαρίτικοι σκοποί και τα τραγούδια που οδηγούν τα βήματα του χορού. Ειδικότερα, ο χορός «Χατζηχρήστος» ή «Λεπενιώτης», προκαλεί εντύπωση εξαιτίας του παντρέματος συρτού και τσάμικου. Αυτό χωρίς αμφιβολία, αποτελεί δείγμα της επιρροής που δέχονται τα Μέγαρα από τη νησιωτική Ελλάδα μπροστά τους αλλά και από τη στεριανή παράδοση βόρεια και δυτικά τους.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Όπως προαναφέραμε, ο «Χατζηχρήστος» ή «Λεπενιώτης» αποτελεί ένα πάντρεμα συρτού και τσάμικου, ανάλογα με τα κέφια του χορευτή που βρίσκεται στην κεφαλή του χορού. Συμμετέχουν σε αυτόν χωρίς περιορισμούς άνδρες και γυναίκες. Είναι διμερής ,ουσιαστικά, χορός που ξεκινά σε δίσημο ρυθμό συρτού (2/4) και γυρίζει σε τρίσημο ρυθμό τσάμικου. Τα δύο μοτίβα εναλάσσονται συνέχεια στην πορεία της μελωδίας η οποία παίζεται με τα νησιώτικα κυρίως όργανα, το βιολί και το λαούτο. Χαρακτηρίζεται επομένως από μία λιτότητα, απλότητα και δωρικότητα (συρτός), παράλληλη με την λεβεντιά και την ειδική βαρύτητα του τσάμικου. Εκτός από τον Χατζηχρήστο στα Μέγαρα συναντούμε επίσης και τους συρτούς «Πιπίνι και Παπίρη» σε δίσημο ρυθμό, ενώ στο ρυθμό του καλαματιανού χορεύεται ο χορός «Λεπενιώτικο Κατζέλι» . Τέλος, ο τοπικός Καρσιλαμάς χορεύεται σε μέτρο 2+3+2+2 (εννεάσημος ρυθμός).

Πηγές:
Χοροστάσι
http://paroutsas.jmc.gr/
http://www.avgi.gr/