Η εξουσία ως όριο μέσα στην ιστορία

Όλα τα μετράμε και τα κατανοούμε στα όρια της εξουσίας, στα όρια της κυριαρχίας και της επιβολής πάνω στους άλλους.

Ένα παιδί απ’ την πρώτη στιγμή που γεννιέται σε αυτόν τον κόσμο εντάσσεται σε ένα κοινωνικό σύνολο· σε μια κοινωνία ανθρώπων με συγκεκριμένες αντιλήψεις, κανονισμούς, όρια και υποχρεώσεις. Σταδιακά -και χωρίς να το καταλαβαίνει το ίδιο- εκπαιδεύεται σε έναν ορισμένο πολιτισμό, σε μια σειρά απο δεδομένα, τα οποία χαρακτηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την ύπαρξή του, τις συνήθειές του, τον τρόπο που αντιλαμβάνεται και κατανοεί τα πράγματα γύρω του. Παρατηρεί ότι γύρω του η εξουσία παίζει έναν πολύ βασικό ρόλο στη δομή των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων.

Ένα απο τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει είναι ότι οφείλει να ακούει τους μεγαλύτερους, τους ισχυρότερους, τους ανώτερους από αυτόν.

Πρέπει να υποτάσσει την γνώμη του και την λογική του σε ό,τι είναι πάνω από αυτόν, σε ό,τι τον ξεπερνά. Με τον καιρό αποκτά την βαθιά επιθυμία να γίνει μεγάλο και να ασκεί και αυτό την εξουσία του, την υπεροχή της γνώμης του και την άποψή του. Το παιδί μεγαλώνει… Στο σχολείο τα ίδια, στις παρέες τα ίδια, στο εργασιακό περιβάλλον, πόσο μάλλον στον στρατό… Αυτό το κάποτε παιδί ξέρει πια τους κανονισμούς της κοινωνίας, γνωρίζει καλά την κοινωνιολογική δομή. Είναι μια ξεκάθαρη πυραμίδα. Κάτω βρίσκεται ο μικρότερος, ο ανίσχυρος, ο άπειρος, ο καινούργιος, ο χαζούλης. Όλα δομούνται με αυτόν τον τρόπο. Είναι απλά σχέσεις εξουσίας. Μια δομή εξουσίας, η οποία ξεκαθαρίζει τον ρόλο του καθενός και ορίζει τα όρια των υποχρεώσεων στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.

Η μεγάλη μας αποτυχία είναι ότι αυτή την δομή τη μεταφέρουμε συχνά αυτούσια και μέσα στον χώρο της Εκκλησίας.

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε πολλά ελαφρυντικά: δεν ξέρουμε άλλον τρόπο στο να φτιάχνουμε τις σχέσεις μας με τους άλλους. Έχουμε εκπαιδευτεί σε αυτήν την πυραμιδοειδή λογική. Όλα τα μετράμε και τα κατανοούμε στα όρια της εξουσίας, στα όρια της κυριαρχίας και της επιβολής πάνω στους άλλους. Το πιο συγκλονιστικό, ωστόσο, δεν είναι αυτό. Δεν προβληματιζόμαστε λεπτό για την αποτυχία μας. Αποθεώνουμε τους εαυτούς μας, αμνηστεύουμε τις πρακτικές μας, δικαιώνουμε τις συμπεριφορές μας και έχουμε την παραίσθηση ότι όλα αυτά έχουν σχέση με την παράδοση και τη ζωή της εκκλησίας. Φέρνουμε τα νοήματα στα μέτρα μας, ερμηνεύουμε τα κείμενα με τα όρια της εμπειρίας μας. Με αυτό που ξέρουμε και γνωρίζουμε. Πρόκειται για μια ευρεία παράκρουση, για μια αρρώστια που μας διατρέχει.

Αλλοιώσαμε το πραγματικό νόημα της καθοδήγησης και της ποιμαντικής σε μία στυγνή άσκηση εξουσίας και επιβολή κυριαρχίας.

Την καταπίεση, την ορίσαμε ως ανάγκη υπακοής. Δημιουργήσαμε ανθρώπους εγκλωβισμένους είτε στα όρια της εξουσιομανίας, είτε στα όρια της καταπίεσης και της παθολογίας. Η υπακοή υπάρχει, δεν μπορεί να μην υπάρχει. Και η αξία της είναι τεράστια, αλλά μάλλον με διαφορετική έννοια απο ό,τι την φανταζόμαστε συνήθως. Μάλλον, δεν είναι έννοια, αλλά πραγματικότητα. Πραγματικότητα σχέσεων που εκφράζεται χαρισματικά και όχι θεσμικά, που εκφράζεται αγαπητικά και όχι διοικητικά.

Ας πάψουμε να αναζητάμε απλώς και μόνο ορισμούς, ας πάψουμε να εγκλωβιζόμαστε στα περιορισμένα όρια της ιστορίας.

Είναι γεγονός ότι η Εκκλησία βιώνεται στα όρια της ιστορίας, αλλά δεν ορίζεται απο αυτά. Δεν κλείνεται, δεν μικραίνει απο αυτά. Οι δικοί μας ορισμοί είναι δυστυχώς απόλυτα ενσωματωμένοι στην κοινωνική μας πραγματικότητα. Απόλυτα ενταγμένοι στα όρια μέσα στα οποία γαλουχηθήκαμε. Γι’ αυτό και οι ζωές μας απόλυτα άδειες, εγκλωβισμένες σε σύνορα και σε ψηλά τείχη, τα οποία φοβάμαι ότι τα κτίσαμε εμείς οι ίδιοι.

Ι.Κ. Νικηφόρου

(Visited 257 times, 1 visits today)

Σχετικές δημοσιεύσεις